محمد کدخدایی
مدیریت منابع انسانی (HRM) را می‌توان هنر و علم مدیریت مؤثر نیروی انسانی در هر سازمانی دانست. این حوزه شامل تمام فعالیت‌هایی است که به جذب، توسعه، نگهداشت، و بهره‌وری کارکنان کمک می‌کند. هدف اصلی مدیریت منابع انسانی، ایجاد تعادل میان اهداف سازمان و نیازهای کارکنان است تا هر دو طرف بتوانند به رشد و موفقیت دست یابند. به گفته دیوید اولریچ ” David Ulrich ” پدر مدیریت منابع انسانی مدرن، سازمان‌هایی که به‌طور مؤثر کارکنان خود را توسعه می‌دهند و به آن‌ها قدرت تصمیم‌گیری می‌دهند، نه تنها بهره‌وری بالاتری دارند، بلکه اعتماد و تعهد کارکنان نیز به شکل قابل توجهی افزایش می‌یابد.
در این مقاله، به‌طور جامع به موضوع موفقیت در مدیریت منابع انسانی پرداخته‌ایم. از تدوین استراتژی‌های بلندمدت گرفته تا ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت، توسعه مهارت‌های کارکنان، و ارزیابی عملکرد آن‌ها، تمام جنبه‌های ضروری برای موفقیت در این حوزه بررسی شده است. این راهنما نه تنها به اهمیت برنامه‌ریزی دقیق و اجرای اصولی اشاره دارد، بلکه نکاتی کاربردی برای مدیران و تیم‌های منابع انسانی ارائه می‌دهد. منابع انسانی یگی از گرایش های مهم و حائز اهمیت است که در دوره DBA به آن پرداخته می شود.
اگر به دنبال درک عمیق‌تر از اصول مدیریت منابع انسانی و روش‌های ارتقای عملکرد در این حوزه هستید، این مقاله به شما کمک خواهد کرد تا مسیر موفقیت را با اطمینان بیشتری طی کنید.
تا چه میزان از نقش حیاتی مدیریت منابع انسانی HRM مطلع هستید؟
در دنیای پویا و اطلاعات‌محور امروز، که کسب‌وکارها با تحولات گسترده‌ای مواجه هستند، نیروی انسانی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دارایی‌های سازمان‌ها محسوب می‌شود. این تحولات، مسئولیت‌های جدیدی را بر دوش مدیران منابع انسانی گذاشته است. آن‌ها موظفند با بررسی بازار کار و نیازهای کسبوکار، استراتژی‌های مناسبی برای جذب، توسعه و حفظ نیروهای کارآمد تدوین کنند.
به گفته بنجامین فرانکلین: «با عدم آمادگی، در حال آماده شدن برای شکست هستید.» فرآیندهای منابع انسانی اگر به خوبی اجرا شود منجر به افزایش پتانسیل و کارایی سازمان خواهد شد. همچنین اگر فرآیندهای منابع انسانی به درستی پیاده‌سازی شود، برای کارمندان نامرئی خواهند بود. بدین ترتیب نیروی کار ماهر و متعهد، مزیت رقابتی مهمی برای سازمان‌ها ایجاد خواهد کرد. پس به طور کلی مدیریت منابع انسانی استراتژیک سازمان را برای مواجهه با چالش‌های آینده آماده می‌کند. در اینجا به تعیین استراتژی HRM یکی از مهم‌ترین وظایف مدیران منابع انسانی، می‌پردازیم.
مدیریت منابع انسانی HRM
واژه HRM، مخفف عبارت Human Resource Management است که به آن مدیریت نیروی کار نیز می‌گویند. تعریف دقیق HRM بدین صورت است:
مدیریت کارکنان یا HRM، بر سازماندهی، هماهنگی و مدیریت مؤثر کارکنان فعلی یک شرکت تمرکز دارد. پس شامل اقدامات مختلفی از جمله جذب نیرو، امور استخدام و گزینش، آموزش، مدیریت عملکرد کارکنان، جبران خسارت، حفظ و ایجاد انگیزه در نیروی کار است. بخش منابع انسانی (HR) یک شرکت یا سازمان معمولاً مسئول ایجاد، اعمال و نظارت بر سیاست‌های حاکم بر کارگران و روابط سازمان با کارکنان است. اصطلاح منابع انسانی برای اولین بار در اوایل دهه 1900 و سپس به طور گسترده‌تر در دهه 1960 برای توصیف افرادی که برای سازمان کار می کنند استفاده شد.
مدیریت کارکنان با تاکید بر نیروی کار، به عنوان دارایی‌های یک شرکت یا سازمان است. در این زمینه گاهی از نیروی کار به عنوان سرمایه انسانی یاد می‌شود. همانند سایر دارایی‌های تجاری، هدف استفاده موثر از کارکنان، کاهش ریسک و به حداکثر رساندن بازگشت سرمایه (ROI) است.
لازم به ذکر است که اصطلاح مدرن مدیریت سرمایه انسانی (HCM) اغلب توسط شرکت‌های بزرگ و متوسط هنگام بحث در مورد فناوری منابع انسانی استفاده می‌شود.
اصلی‌ترین وظایف مدیریت نیروی کار چیست؟
عملکرد منابع انسانی HR، بسته به صنعت، اندازه کسبوکار و نوع نیروی کار، متفاوت است. در اکثر موارد، اهداف اولیه مدیریت منابع انسانی، کسب و پرورش استعداد و بهبود ارتباط و همکاری بین اعضای نیروی کار است. سایر وظایف کلیدی مدیریت پرسنل عبارتند‌از:
آنالیز شغلی (تجزیه و تحلیل شغلی)
تعیین مهارت‌ها و تجربیاتی که برای تصدی در یک شغل لازم است، نقش مهمی در فرایند استخدام افراد مناسب، تعیین حقوق مناسب و ایجاد برنامه‌های آموزشی مفید، ایفا می‌کند.
مدیریت بهره‌وری نیروی کار
ایجاد سیاست‌های ایمنی و بهداشت محیط کار، پاسخ به شکایات کارکنان، همکاری با اتحادیه‌های کارگری و غیره، به حمایت از انطباق با مقررات کمک شایانی خواهد کرد.
ارزیابی عملکرد
ارزیابی عملکرد نیروی کار بسیار مهم است. زیرا نه تنها رشد کارکنان را از طریق ارائه بازخوردهای سازنده تقویت می‌کند، بلکه در نقش یک راهنما، برای افزایش حقوق، ترفیع و اخراج نیروی کار خواهد بود.
سیاست‌های تشویقی
تشخیص موفقیت‌ها و اعطای پاداش به کارمندان موفق با جوایز نقدی و مزایای دیگر، یک روش اثبات‌شده برای ایجاد انگیزه در کارمندان است تا احساس مسئولیت بیشتری نسبت به اهداف سازمان داشته باشند.
بهبود مستمر/ توسعه حرفه‌ای
بهبود مستمر (توسعه حرفه‌ای) در واقع از آموزش‌های اولیه تا برنامه‌های آموزشی پیشرفته، آموزش کارمندان به افزایش بهره‌وری، کاهش نرخ ترک شغل و کاهش نیاز به نظارت مدیران را شامل می‌شود.
به زبانی ساده‌تر، توسعه حرفه‌ای بدین معناست که آموزش دادن به کارمندان، چه تازه وارد باشند چه با تجربه، باعث می‌شود که آن‌ها کارشان را بهتر انجام دهند، مدت زمان بیشتری در شرکت بمانند و به نظارت کمتری نیاز داشته باشند. این موضوع به نفع هم کارمند و هم شرکت است.
مهارت‌های ضروری مدیر منابع انسانی
مدیران نیروی کار، برای اینکه بتوانند برنامه‌های خوبی در زمینه منابع انسانی داشته باشند و آن برنامه‌ها را به خوبی اجرا کنند، باید به این هشت مهارت مسلط باشند:
- مهارت‌های ارتباطی: توانایی برقراری ارتباط واضح و قاطعانه با نیروی کار فعال در هر سطحی از سازمان
- مهارت حل مساله: توانایی کاهش مسائل کارکنان و ارائه راه‌حل‌هایی موثر برای رفع مشکلات پیچیده
- تفکر انتقادی: یعنی ترکیب توجه به جزئیات با نگاه کلی (تفکر کل‌نگر) به منظور حل استراتژیک مشکلات و طراحی برنامه‌های شرکت.
- دوراندیشی: یعنی توانایی پیش‌بینی اتفاقات آینده و آماده شدن برای آن‌ها است. در زمینه مدیریت منابع انسانی، این به معنای پیش‌بینی نیازها و مشکلات کارمندان قبل از اینکه به مشکل تبدیل شوند، است.
- گوش دادن فعال: درک نگرانی‌های کارمندان با استفاده از بازگو کردن با عبارت‌های خودتان و پرسیدن سوال‌های تکمیلی برای شفاف‌سازی. یعنی توانایی گوش دادن با دقت و توجه کامل به صحبت‌های دیگران، به طوری که نه تنها کلمات، بلکه احساسات و منظور آن‌ها نیز درک شود. همچنین توانایی استفاده از کلمات خود، برای برگردان معنای گفته‌های فرد مقابل به وی، جهت کسب اطمینان درباره فهم صحبت‌های کارکنان. گوش دادن فعال از وظایف یک مدیر خوب است.
- مذاکره: یعنی دستیابی به توافق مثبت با نیروی کار و شرکت‌های شخص ثالث. پس داشتن مهارت‌های مذاکره از وظایف مدیریت در سازمان است.
- سازماندهی: یعنی مدیریت چندین کار، به طور همزمان. مانند استخدام، برنامه‌ریزی جانشین پروری، امنیت داده‌ها و مدیریت عملکرد.
- سواد دیجیتال: یعنی توانایی استفاده از نرم‌افزارهای منابع انسان و هوش مصنوعی برای سازماندهی داده‌ها، تحلیل نتایج و ارائه خدمات موثر به نیروی کار.
برای اینکه بتوانید وظایف مدیریت در سازمان را به بهترین نحو پیش ببرید، باید مهارت‌های فوق را در طول زمان از طریق جلسات آموزشی، شرکت انواع دوره آموزش مدیریت، وبینارها و سایر فرصت‌های رشد، تقویت کنید.
حال که با مدیریت منابع انسانی HRM، آشنا شدید، پس بهتر است با مدیریت منابع انسانی استراتژیک نیز آشنا شوید. چرا که یکی از اصلی‌ترین وظایف مدیریت در سازمان، ایجاد یک استراتژی منابع انسانی قوی، متناسب با اهداف کلی سازمان است. پس ابتدا به تعریف استراتژی HR و سپس اصلی‌ترین مراحل ایجاد این استراتژی خواهیم پرداخت.
استراتژی منابع انسانی چیست؟
استراتژی منابع انسانی؛ رویکردی برای به کارگیری سرمایه انسانی و یک سیستم تعریف شده از سیاست‌ها و رویه‌ها برای دستیابی به نتایج مطلوب و اهداف شرکت است. هدف استراتژی منابع انسانی این است که با تشویق کارمندان به انجام امور با حداکثر کارایی و اثربخشی، موفقیت کلی کسب و کار را هدایت کند.
به زبانی ساده‌تر، استراتژی منابع انسانی یک برنامه جامع است که مدیریت منابع انسانی یک شرکت را با اهداف استراتژیک آن همسو می‌کند. این استراتژی تمامی مراحل چرخه عمر شغلی کارکنان را پوشش می‌دهد.
اهمیت مدیریت منابع انسانی استراتژیک در سال 2025
با توجه به روند رو به رشد دورکاری و افزایش نقش هوش مصنوعی در مدیریت نیروی کار، سال 2025 سالی حیاتی برای استراتژی منابع انسانی خواهد بود. پس مدیران منابع انسانی برای حفظ بهترین کارمندان خود، باید استراتژی خود را بازنگری کنند. چرا که یک استراتژی منابع انسانی صرفاً به بخش منابع انسانی خدمت نمی‌کند. هنگامی که به درستی تدوین و اجرا شود، به تیم‌های منابع انسانی، مدیران اجرایی و کارمندان نیز کمک خواهد کرد. در واقع، یک استراتژی منابع انسانی قوی، تاثیر عمیقی بر کل سازمان می‌گذارد.
مراحل ایجاد یک استراتژی منابع انسانی
ایجاد یک استراتژی منابع انسانی قوی، ساده‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید، فقط کافیست تمام مراحل را به صورت مرحله به مرحله و کاملا دقیق، اجرا نمایید. پس مراحل زیر را برای توسعه یک استراتژی منابع انسانی که برای نیازهای منحصر به فرد کسب و کار شما مفید است، تنظیم کنید.
هماهنگ کردن استراتژی منابع انسانی با اهداف تجاری شرکت
با بررسی اهداف استراتژیک شرکت آغاز کنید. تحقیق کنید که چگونه ابتکار و خلاقیت منابع انسانی می‌تواند مستقیماً بر اهداف کل سازمان تأثیر بگذارد. تنها بر آن دسته از اهدافی تمرکز کنید که منابع انسانی در آن ها تفاوت واقعی ایجاد می‌کند.
به عنوان بخشی از این مرحله، تدوین بیانیه ماموریت ویژه برای تیم منابع انسانی را در نظر بگیرید. مثل بیانیه زیر:
“ماموریت ما انتخاب و استخدام بهترین استعدادها و ایجاد یک فرهنگ کاری هماهنگ است که در آن همه کارکنان پیشرفت کنند، شکوفا شوند، بهترین تلاش خود را ارائه دهند و به طور مداوم به اهداف شرکت دست یابند.”
تجزیه و تحلیل تیم و کارکنان منابع انسانی
قابلیت‌ها، روش‌ها و منابع منابع انسانی فعلی خود را به طور سیستماتیک ارزیابی کنید. بررسی کنید که نقاط قوت چیست و اگر وجود داشته باشد، چه شکاف هایی وجود دارد؟
همچنین، نیروی کار موجود را از نظر مهارت، سطح مشارکت و عملکرد ارزیابی کنید. اگر قبلاً این داده‌ها را ندارید، از نظرسنجی‌ها، مصاحبه‌ها و تجزیه و تحلیل داده‌ها برای جمع آوری این اطلاعات استفاده کنید.
تعریف اهداف استراتژیک منابع انسانی
اهداف منابع انسانی واضح و قابل اندازه گیری یا اهداف سطح بالا را بر اساس تحلیل وضعیت فعلی خود تعریف کنید. به حوزه‌هایی مانند سطح رضایت کارکنان، نرخ موفقیت جابجایی و کسب استعداد، مسیرهای شغلی و رهبری برای نیروی کار فکر کنید.
مطمئن شوید که این اهداف SMART (مشخص، قابل اندازه گیری، قابل دستیابی، مرتبط و محدود به زمان) هستند.
این اهداف باید خاص، قابل اندازه گیری، قابل دستیابی، مرتبط و محدود به زمان باشند. بهترین کار این است که روی سه تا پنج هدف کلیدی تمرکز کنید. این امر استراتژی را برای تیم منابع انسانی و سایر ذینفعان درگیر قابل مدیریت‌تر می‌کند.
تهیه برنامه‌های عملی برای حوزه‌های کلیدی منابع انسانی
برای هر یک از اهداف استراتژیک خود، اقدامات عملی مشخص تعیین کنید. این سطح از جزئیات در اقدامات شما احتمال اجرای اهداف استراتژیک را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.
برخی نمونه‌های برنامه‌های اقدام برای استراتژی منابع انسانی عبارت‌اند از:
جذب استعداد
توسعه کارکنان
مدیریت عملکرد
تعامل کارکنان
تدوین استراتژی‌های منابع انسانی
اکنون تمامی اجزای تشکیل‌دهنده یک استراتژی منابع انسانی برتر را در اختیار دارید. گام بعدی، تدوین یک برنامه استراتژیک برای این بخش با استفاده از این اجزاست.
در حین تدوین این برنامه، بهتر است از کلیات به جزئیات پیش بروید. ترتیب زیر برای این کار مناسب است:
ماموریت و چشم‌انداز دپارتمان منابع انسانی
یافته‌های کلیدی در رابطه با مهم‌ترین کارکردهای منابع انسانی که باید در برنامه گنجانده شوند
اهداف استراتژیک کلان منابع انسانی
برای هر هدف:
- اقدامات عملی
- فرد (یا افراد) مسئول
- جدول زمانی دقیق
- معیارها
اجرای استراتژی
ارتباطات گسترده در سراسر سازمان، کلیدی برای اجرای روان استراتژی منابع انسانی شماست. یک برنامه ارتباطی تدوین کنید که از کانال‌های متعدد (مانند جلسات سراسری شرکت، خبرنامه‌های داخلی و اینترانت) برای به اشتراک‌گذاری استراتژی منابع انسانی با نیروی کار شرکت استفاده کند.
هنگام به اشتراک‌گذاری استراتژی‌های مرتبط، اطمینان حاصل نمایید که اهمیت مشارکت هر فرد در دستیابی به اهداف جدید منابع انسانی و نحوه همسو شدن این تلاش‌ها با اهداف گسترده‌تر شرکت را توضیح دادید.
همچنین، دعوت از بازخورد و پرسش‌های کارکنان برای افزایش احساس مالکیت آن‌ها و تحریک تمایل آن‌ها به مشارکت در تلاش جمعی، یک روش مناسب است.
پیگیری منظم، نظارت، ارزیابی و تنظیم دوره‌ای استراتژی‌های HR
از معیارهایی که انتخاب کرده‌اید استفاده کنید تا ببینید که آیا استراتژی منابع انسانی شما در حال پیشرفت است و به اهدافش می‌رسد یا نه. ابزارهای مدیریت پروژه به شما کمک خواهند کرد تا همیشه از پیشرفت کار باخبر باشید.
به طور مرتب بررسی کنید که آیا استراتژی منابع انسانی شما در حال نتیجه دادن است یا نه. برای این کار، می‌توانید از کارمندان بازخورد بگیرید و داده‌های منابع انسانی را بررسی کنید. از خودتان بپرسید که آیا عملکرد شرکت بهبود پیدا کرده است یا نه. ببینید که آیا اهداف و اقداماتی که در برنامه استراتژیک منابع انسانی تعیین کرده‌اید، به شرکت کمک کرده‌اند یا نه.
آماده باشید که بر اساس بازخورد کارمندان و تغییرات در نیازهای کسبوکار، استراتژی خود را تغییر دهید. بهبود مستمر باید یکی از اصول اصلی استراتژی منابع انسانی شما باشد.
مزایای یک استراتژی موثر منابع انسانی چیست؟
یک استراتژی موثر منابع انسانی فراتر از مدیریت استعداد اولیه است. بیایید نگاهی به مزایای اصلی آن بیندازیم:
- ارتقای رضایت شغلی نیروی کار
- بهبود عملکرد نیروی کار
- استخدام استراتژیک کارکنان
- ارتقای شهرت سازمانی
- افزایش تاب‌آوری سازمانی
چگونه به عنوان یک متخصص منابع انسانی آغاز به کار کنیم؟
راه‌های مختلفی برای شروع حرفه HRM وجود دارد که در ادامه به معرفی هر کدام از این راه‌ها پرداختیم:
روش اول دریافت مدرک دانشگاهی مرتبط: برخی از متخصصان منابع انسانی دارای مدرک دانشگاهی در زمینه مدیریت روابط انسانی، رفتار سازمان، مدیریت بازرگانی، روانشناسی، MBA و رشته‌های مرتبط هستند. سرفصل‌های آموزشی متداول در رشته منابع انسانی شامل تنوع نیروی کار، اخلاق کسب و کار، روابط کار، منابع انسانی استراتژیک و برنامه‌ریزی نیروی کار است. برخی از این دروس ممکن است نیاز به تجربه کارآموزی نیز داشته باشند.
ایجاد مهارت‌های HR: مهم است که مهارت‌های منابع انسانی خود را در زمینه‌هایی مثل مدیریت عملکرد، خدمات مشتری، پردازش حقوق و دستمزد، ارتباطات، رهبری و سازمان توسعه دهید. علاوه بر این باید با نرم افزارهای جدید HRM آشنا شوید.
کسب تجربه در زمینه منابع انسانی: از طریق شرکت در دوره‌های کارآموزی و قرارگیری در موقعیت‌ها و نقش‌های ابتدایی، تجربه منابع انسانی را به دست خواهید آورد. همچنین بهتر است برای کسب تجربه و اطلاعات بیشتر در زمینه مدیریت اچ آر ام، به سازمان‌های حرفه‌ای بپیوندید و در کنفرانس‌ها و همایش‌های مختلف شرکت کنید تا دانش و ارتباطات HRM را به دست آورید.
تمرکز بر توسعه فردی خود: برای تقویت مجموعه مهارت‌ها و ارتقای رزومه خود، بهتر است برخی گواهینامه‌ها و مدارک مدیریتی را دریافت نمایید. بسیاری از سازمان‌ها و موسسات آموزشی در سطح کشور فعالیت دارند و آموزش مدیریت منابع انسانی HRM را به همراه اعطای مدرک رسمی ارائه می‌دهند.
5 نکته مهم و جدید درباره مدیریت منابع انسانی
در دنیای امروز که تغییرات با سرعتی خیره‌کننده در حال رخ دادن است، مدیریت منابع انسانی فقط به مدیریت کارکنان محدود نمی‌شود. این حوزه به نقطه تلاقی فناوری، فرهنگ، و توسعه شخصی نیز تبدیل شده است؛ جایی که ابزارهای دیجیتال هوشمند، “گوناگونی و پذیرش” و برنامه‌های توسعه شغلی، همگی دست به دست هم می‌دهند تا سازمان‌ها را به سطحی بالاتر از بهره‌وری و موفقیت برساند. هر یک از این عوامل، از مدیریت تعارض‌ها تا رعایت دقیق مقررات، به‌مثابه قطعات یک پازل هستند که در کنار هم تصویر روشن‌تری از آینده منابع انسانی می‌سازند. در ادامه سعی کردیم به طور خلاصه درباره 5 نکته مهم در دنیای جدید که به مدیریت منابع انسانی ربط دارد را توضیح دهیم
- تأثیر فناوری بر مدیریت منابع انسانی: پیشرفت‌های فناوری، به‌ویژه در حوزه سیستم‌های مدیریت منابع انسانی (HRMS)، نقش مهمی در بهبود کارایی و دقت فرآیندهای منابع انسانی ایفا می‌کند. استفاده از داده‌ها و تحلیل‌های منابع انسانی برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و بهبود فرآیندها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
- تنوع و شمولیت در محیط کار: ایجاد فرهنگ سازمانی که پذیرش تنوع را ترویج می‌دهد، به بهبود عملکرد و رضایت کارکنان منجر خواهد شد. این امر شامل توسعه سیاست‌ها و رویه‌های ضد تبعیض و حمایت از گروه‌های شغلی متنوع است.
- مدیریت تعارض و روابط کارگری: توانایی در شناسایی و حل تعارضات در محیط کار و ایجاد روابط مثبت بین تمامی گروه های شغلی یک سازمان، به افزایش بهره‌وری و کاهش تنش‌ها کمک می‌کند. این موضوع شامل روش‌های مذاکره، میانجی‌گری و ایجاد فرهنگ احترام متقابل است.
- انطباق با مقررات و مسئولیت‌های قانونی: اطمینان از رعایت قوانین و مقررات کار و ایجاد سیاست‌های منابع انسانی که با الزامات قانونی همسو هستند، برای جلوگیری از مشکلات حقوقی و حفظ اعتبار سازمان ها واقعا ضروری است.
- توسعه برنامه‌های پیشرفت شغلی: ایجاد مسیرهای شغلی مشخص و ارائه فرصت‌های توسعه مهارت‌ها به کارکنان، به افزایش رضایت شغلی و نگهداشت استعدادها در سازمان کمک می‌کند.
جمع بندی
در این مقاله سعی کردیم درباره 10 راز موفقیت در منابع انسانی توضیح دهیم. شما نیز مانند مدیران موفق جهان با به‌کارگیری این راهکارها می‌توانید نه تنها فرهنگ سازمانی مثبتی ایجاد کنید، بلکه به تقویت انگیزه و عملکرد کارکنان بپردازید. اگر به دنبال ارتقای دانش و مهارت‌های خود در این زمینه و تسلط بر تکنیک‌ها و رویکردهای پیشرفته هستید، با شرکت در دوره دکتری مدیریت و اخذ مدرک DBA می‌توانید به تحلیل عمیق‌تر موضوعات و ارائه راهکارهای نوآورانه در مدیریت منابع انسانی بپردازید و به یک فرد تأثیرگذار در این حوزه تبدیل شوید.
چه امتیازی به این مقاله می دهید؟
دیدگاهتان را بنویسید